Het boetebeding: stevig in beton gegoten?

Inleiding

In veel zakelijke overeenkomsten zien wij ze voorbijkomen: boetebedingen. Bijvoorbeeld voor het overschrijden van leveringstermijnen of het overtreden van een concurrentie- of geheimhoudingsbeding. Niet alleen de omstandigheden waaronder een dergelijk beding kan worden ingeroepen verschillen, maar ook de hoogte van de boete. Maar hoe solide zijn de overeengekomen bedragen? Wat als een partij een kleine overtreding begaat waar de andere partij eigenlijk geen last van heeft?

De wet

Het boetebeding heeft een aparte plek in het wetboek gekregen, namelijk vanaf artikel 6:91 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Hierin staat omschreven dat een boetebeding ieder beding is dat de schuldenaar, die tekortschiet in de nakoming van zijn verbintenis, verplicht tot betaling van een geldsom of tot voldoening van een andere prestatie. Bij een handelsovereenkomst hoeft een boetebeding niet aan bepaalde voorwaarden te voldoen. Het beding kan zowel in de overeenkomst zelf als in de algemene voorwaarden worden opgenomen.

Maar is de inhoud van het boetebeding, als partijen dat overeenkomen in een contract, dan ook direct in beton gegoten? Nee, aangezien de wet de mogelijkheid biedt aan de rechter om dergelijke boetes te matigen ‘indien de billijkheid dit klaarblijkelijk eist’. Zie hiervoor artikel 6:94 lid 1 BW. De rechter kan dus van mening zijn dat er minder betaald moet worden ten opzichte van hetgeen is afgesproken tussen de contractspartijen. Belangrijk: dit moet altijd op verzoek van de schuldenaar. Een rechter zal dit dus niet zelfstandig doen.

Wanneer is het dan billijk?

Dat hangt af van meerdere omstandigheden die door de jaren heen in de rechtspraak uiteen zijn gezet. Als eerste: de rechter moet zich terughoudend opstellen bij de beoordeling van het boetebeding. Matiging kan dus alleen als het gaat om een buitensporig boetebeding wat, bij uitoefening, zal leiden tot een klaarblijkelijk onaanvaardbare situatie. Enkele belangrijke omstandigheden die moeten worden meegewogen zijn (i) de verhouding tussen de werkelijke schade en de hoogte van de boete, (ii) de aard van de overeenkomst, (iii) de inhoud en de strekking van het beding en (iv) de omstandigheden waaronder het is ingeroepen. Ook de hoedanigheid van partijen, zoals de maatschappelijke en financiële verhoudingen, en de omstandigheden waaronder de tekortkoming tot stand kwam, kunnen worden meegewogen door de rechter.

Conclusie

Een boetebeding dat partijen gezamenlijk overeenkomen is dus zeker niet in beton gegoten. De rechter mag dus, op verzoek van de schuldenaar, de hoogte van de boete matigen. Uiteraard kan deze mogelijkheid zoveel mogelijk worden vermeden door zorgvuldig een boetebeding op te stellen die in lijn is met de (financiële) belangen van de partijen en het onderwerp van de overeenkomst.

Een contract met boetebedingen laten opstellen of een boetebeding aanvechten? Wij helpen u uiteraard graag verder. Neem hiervoor contact op met mr. Sina Wulder via wulder@ebhlegal.nl of 06-28063330.

Deze blog is algemeen van aard en er kunnen geen rechten aan worden ontleend.