EBH Legal
Advocaatscore: 9.6
24/7 Persoonlijk bereikbaar
Specialisaties in alle rechtsgebieden
Strafrecht

De omstreden Mr. Big-methode in het strafrecht

De omstreden Mr. Big-methode in het strafrecht

 

In februari heeft het Gerechtshof in Den Haag Wim S. vrijgesproken van de moord op zijn partner Heidy Goedhart. Heidy Goedhart werd in 2010 in haar achtertuin vermoord en alle blikken waren sindsdien gericht op Wim S. als vermoedelijke dader.

In deze zaak is de omstreden Mr. Big-methode ingezet door de politie. Mr-Big is de laatste jaren regelmatig een discussiepunt in de media geweest en komt de laatste tijd vaak naar voren in verschillende podcasts. Reden om daar een blog aan te wijden!

Mr.Big-methode: wat is het?

De Mr. Big-methode of ‘werken onder dekmantel’ is een opsporingsmethode die kan worden ingezet door de politie wanneer ze een verdachte op het oog hebben, maar niet voldoende bewijs hebben om een zaak rond te krijgen. Het is een methode die erg ingrijpend is en fors inbreuk maakt op de rechten van verdachten, en kan om die gronden ook niet zomaar worden ingezet. Deze opsporingsmethode wordt voornamelijk gebruikt bij ernstige levensdelicten, zoals moord en doodslag, of in het geval van cold cases (onopgeloste zaken waarin eerdere onderzoeken niet hebben geleid tot een voldoende resultaat).

Bij het inzetten van de Mr. Big-methode wordt er door undercoveragenten een fictieve organisatie opgezet, met het uiteindelijke doel om een bekentenis van een verdachte los te krijgen. Vaak wordt deze methode gebruikt bij kwetsbare verdachten die gevoelig zijn voor het verdienen van geld. De undercoveragenten proberen zo dicht mogelijk bij de verdachte te komen door een vertrouwensband met hem of haar op te bouwen. Het begint vaak zo dat de infiltranten “toevallig” met de verdachte in aanraking komen. Dat kan bijvoorbeeld bij de plaatselijke sportclub zijn waar de verdachte heengaat. Als de vertrouwensband met de verdachte eenmaal is opgebouwd, werkt het doorgaans zo dat de verdachte klussen krijgt aangeboden binnen de organisatie die door de agenten is opgezet, in ruil voor geld. Naarmate de tijd vordert zullen die klussen steeds wat uitgebreider worden en meer opleveren voor de verdachte, om op die manier zijn interesse vast te houden. Uiteindelijk zal de verdachte een aanbod ontvangen voor een grote klus of belangrijke positie binnen de organisatie. Het enige wat hij daarvoor hoeft te doen is schoon schip maken bij de baas van de organisatie, de zogeheten “Mr. Big”.

De zaak Wim S.

In het geval van Wim S. deed één van de undercoveragenten zich voor als iemand die werkte in de VIP-beveiliging, waar hij veel geld mee verdiende. Wim S. was daar wel in geïnteresseerd en heeft aan de undercoveragent aangegeven graag voor zijn baas te willen werken. De agent gaf daarop als reactie dat hij wel een keer met zijn baas kon gaan praten.

In de zaak van Wim S. houden de agenten goed contact met hem, zowel op sociaal als zakelijk gebied. S. voert samen met de agenten verschillende klussen uit, waar hij ook voor wordt betaald. Op een gegeven moment vertelt één van de undercoveragenten dat hij ooit een dodelijke aanrijding heeft veroorzaakt waarbij een vrouw is overleden, maar dat zijn baas dat probleem voor hem heeft opgelost. S. heeft eerder aan deze agent verteld dat hij in de gevangenis heeft gezeten, omdat hij ervan werd gedacht dat hij zijn vrouw zou hebben vermoord. Wim S. blijft echter ontkennen dat hij iets met de moord op zijn vrouw te maken heeft gehad. Vervolgens wordt door de undercoveragenten tegen hem gezegd, dat als hij blijft ontkennen hij helaas niet voor de baas van de agent kan werken. Zij zijn er namelijk van overtuigd dat Wim S. zijn vrouw heeft vermoord, en eerlijkheid is heel belangrijk binnen de organisatie. Verder wordt ook door de undercoveragenten gezegd dat het hen niks uitmaakt als hij wél de moord heeft gepleegd, als hij er maar eerlijk over is. Uiteindelijk legt Wim S. een bekennende verklaring af, waarin hij vertelt dat hij zijn vrouw heeft gewurgd. Achteraf blijkt echter dat hij dit alleen heeft gezegd, omdat hij zo graag voor de “grote baas” wilde werken zodat hij veel geld kon verdienen.

Aan de ene kant kan het gebruiken van de Mr. Big-methode soms leiden tot een grote doorbraak in een zaak, als een verdachte uiteindelijk een verklaring aflegt. Mits deze verklaring betrouwbaar is. Aan de andere kant kleven er ook nadelen aan het inzetten van deze methode. Mr. Big gaat namelijk heel ver. Je moet het zo zien dat er infiltranten van de politie in iemands privéleven worden ingezet met het doel om zo dicht mogelijk bij diegene te komen. Deze onderzoeken duren vaak maanden, omdat het tijd kost om een vertrouwensrelatie met de verdachte op te bouwen. Vaak worden de infiltranten hechte vrienden met de verdachte en komen de infiltranten dus ook bij de verdachte thuis, werken ze samen en komen de infiltranten ook mogelijk in aanraking met het gezin van de verdachte. Alles wordt uit de kast gehaald om de verdachte zich zo goed mogelijk op zijn gemak te laten voelen bij de infiltranten. Op die manier ontstaat een gevoel van vertrouwen en hoopt de politie dat de verdachte gaat praten over dingen die relevant zijn in het opsporingsonderzoek.

Problemen met de Mr. Big-methode

Het probleem dat vaak wordt aangehaald bij het gebruik van de Mr. Big-methode, is dat het de verklaringsvrijheid van de verdachte kan aantasten, omdat de verdachte gedurende het hele traject onder veel druk wordt gezet om een bekennende verklaring af te leggen. Uit onderzoek is gebleken dat je in een Mr. Big-situatie een vergrote kans hebt dat iemand een valse bekentenis aflegt. Het is daarom belangrijk dat kan worden nagegaan of de bekentenis die is afgelegd door de verdachte ook echt betrouwbaar is. Vaak is het moeilijk om te controleren hoe de politie precies te werk is gegaan en of dit rechtmatig is geweest, omdat er van de undercover operatie niet, of niet voldoende audiovisueel bewijsmateriaal beschikbaar is en niet nauwkeurig genoeg is opgeschreven hoe het traject precies is verlopen.

Terug naar de zaak

Het Haagse hof komt in de zaak van Wim S. tot vrijspraak, ondanks dat S. een bekennende verklaring heeft afgelegd over de moord op zijn vrouw tegenover de undercoveragenten. Volgens het hof kan deze verklaring niet worden gebruikt voor het bewijs, omdat niet is vast te stellen hoe de undercoveragenten te werk zijn gegaan bij het uitvoeren van deze undercoveroperatie. Volgens het hof is niet voldoende vast komen te staan hoe er contact is gelegd met Wim S. en onder welke omstandigheden hij de bekennende verklaring heeft afgelegd. Er kan daarom niet worden vastgesteld of Wim S. uit vrije wil heeft verklaard.

Het hof vindt het aannemelijk dat de verdachte in dit geval zijn verklaring niet in vrijheid heeft kunnen afleggen, en dat deze verklaring om die reden niet voor het bewijs kan worden gebruikt. Het hof heeft verder gekeken naar ander bewijsmateriaal, dat mogelijk een veroordeling zou kunnen opleveren, maar ook daar loopt het stuk. In deze zaak speelt verder namelijk nog een ander scenario hoe Heidy Goedhart om het leven zou zijn gekomen. Zij zou mogelijk door een inbreker zijn gedood. Het hof kan dit scenario niet uitsluiten en dit maakt dat er onvoldoende bewijs ligt om Wim S. te veroordelen voor de moord op zijn vrouw.

Wat betekent dit voor de Mr. Big-methode in het strafonderzoek?

Het zal waarschijnlijk niet zo zijn dat deze methode helemaal niet meer toelaatbaar is in het strafrecht, maar voorzichtigheid is zeker geboden. Het is in ieder geval van belang dat het hele traject nauwkeurig wordt vastgelegd om te voorkomen dat bewijs achteraf als onrechtmatig wordt bestempeld, en niet toelaatbaar is.

Deze blog is algemeen van aard en er kunnen geen rechten aan worden ontleend. 

 

 

 

 

 

 

Heb je vragen op het gebied van strafrecht? We helpen je graag

Gepubliceerd op 31 May '22
Strafrecht Wat houdt een piketdienst in? Door mr. C.D.K. Hansen

  Het is 07.00 uur in de ochtend als ik het geluidje van mijn mail op mijn telefoon hoor afg...

Strafrecht Omzetting taakstraf en de meest gestelde vragen Door mr. C.D.K. Hansen

  1. Wat betekent het als mijn taakstraf wordt omgezet in vervangende hechtenis? Als je d...

Strafrecht De omstreden Mr. Big-methode in het strafrecht Door mr. C.D.K. Hansen

  In februari heeft het Gerechtshof in Den Haag Wim S. vrijgesproken van de moord op zijn pa...

Neem contact op