Parkeernormen verplaatst naar bestemmingsplannen

Belanghebbenden kunnen de gemeenteraad met succes verzoeken deze regel aan te passen.

Een parkeerplaats in de Randstad kan tegenwoordig zomaar tussen € 30.000,- en € 50.000,- kosten. Het kan derhalve een dure grap worden wanneer een gemeente een eigenaar of gebruiker van een gebouw de verplichting oplegt om een aantal parkeerplaatsen te realiseren (of aan te kopen), die voor dat gebouw beschikbaar moeten blijven.

De verplichting om aan parkeernormen te voldoen was tot enige tijd geleden alleen gekoppeld aan een ‘bouw’(omgevings-)vergunning. Volgens het oude recht stonden parkeernormen in de bouwverordening en kon een gemeente parkeerverplichtingen in beginsel uitsluitend opleggen in het geval een omgevingsvergunning voor bouwen moest worden aangevraagd.

Tegenwoordig is dat anders. Parkeernormen staan niet meer in de bouwverordening maar in bestemmingsplannen. Niet alleen de plaats waar parkeernormen staan is veranderd, maar ook de inhoud. Ook voor een enkele gebruikswijziging kan tegenwoordig een parkeerverplichting worden opgelegd.

Bijna vanzelfsprekend ontstaan hierover discussies tussen gemeenten en eigenaren of gebruikers. Het gaat om een nieuwe verplichting die uitgelegd moet gaan worden terwijl het gaat om aanzienlijke bedragen. Een belangrijke discussie was altijd wat precies een ‘gebruikswijziging’ was, waardoor een parkeernorm van toepassing werd.

Als uitleg neem ik als voorbeeld de regel in het bestemmingsplan met parkeernormen in het Westland. Dit bestemmingsplan is speciaal voor deze normen gemaakt en geldt voor het gehele grondgebied van de gemeente (‘Paraplubestemmingsplan Parkeernormen’). De regels van naburige gemeenten wijken hier overigens niet veel van af.

In dit bestemmingsplan staat dat ‘het gebruik van gronden en bouwwerken’, bij een ‘verandering van functie’, alleen toegestaan is wanneer op eigen terrein wordt voorzien in voldoende parkeergelegenheid. De vraag die rijst is of met een ‘verandering van functie’ een functieverandering die ook een verandering van bestemming is wordt bedoeld óf dat hiermee letterlijk íedere functieverandering wordt bedoeld. In het eerste geval gaan alleen parkeerverplichtingen gelden wanneer de bestemming van een gebouw wordt veranderd door de functiewijziging. In het tweede geval ook wanneer een functiewijziging plaatsvindt die binnen de geldende bestemming blijft.

Een voorbeeld. Op grond van het bestemmingsplan Centrum Naaldwijk geldt voor veel percelen de bestemming ‘Gemengd’. Binnen een dergelijke bestemming zijn meerdere vormen van gebruik toegelaten. Binnen die bestemming ‘Gemengd (1 t/m 4)’ kunnen de gronden mogelijk worden gebruikt voor ‘Wonen’, ‘Detailhandel’, ‘Kantoordoeleinden’, ‘Maatschappelijke doeleinden’ en ‘Horeca’. Binnen een en dezelfde bestemming verschilt de parkeerdruk bij die verschillende vormen van gebruik wezenlijk. Voor een bibliotheek geldt een parkeerdruk van 0,7 parkeerplaats per 100 m² bruto vloeroppervlakte, terwijl dit bij een restaurant 10 parkeerplaatsen per 100 m² bruto vloeroppervlakte is. Als de juiste uitleg van dit nieuwe bestemmingsplan is dat de parkeernormen ook gelden voor gebruikswijzigingen binnen één en dezelfde bestemming, kan een dergelijke eenvoudige gebruikswijziging leiden tot de verplichting om een groot aantal parkeerplaatsen te realiseren of te kopen.

Uit een uitspraak van 9 mei 2018 van de Raad van State over het besluit van de gemeenteraad van Capelle aan den IJssel tot vaststelling in een bestemmingsplan met een vergelijkbare parkeerregel, blijkt dat die formulering niet voldoet aan de landelijke regels. Volgens die landelijke regels had die planregel niet mogen worden gericht op een gebruikswijziging binnen één en dezelfde bestemming.

In de Gemeente Westland is het typisch dat – voor zover ik weet – niemand beroep heeft ingesteld tegen het bestemmingsplan waarin de nieuwe parkeernormen staan opgenomen. Mogelijk is daarmee een regel definitief geworden die in beroep absoluut was vernietigd. Gelet op de duidelijkheid die de Raad van State geeft, acht ik het waarschijnlijk dat belanghebbenden de gemeenteraad met succes kunnen vragen om deze regel aan te passen (of mogelijk de rechter kunnen vragen deze regel buiten beschouwing te laten).